Ar-Ge ve Tasarım Harcamalarında Önemli Vergi Avantajları
5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) uyarınca, Ar-Ge ve Tasarım Merkezi faaliyetleri yürüten şirketler, mevcut harcamaları üzerinden hak edilen Ar-Ge ve tasarım indirimlerinin yanında, koşullar sağlandığı vakit ek bir Ar-Ge veya tasarım indiriminden de yararlanma şansına sahiptirler.
Bu yazımızda, firmalara önemli ölçüde mali avantaj sağlayabilecek bu ilave indirimin temel özelliklerini ve uygulama esaslarını detaylandırıyoruz.
İlave Ar-Ge ve Tasarım İndirimi
2016 yılına dek, Ar-Ge merkezlerinde 500 ve üzeri tam zaman eşdeğer personel çalıştıran firmalar, bir önceki yıla göre artan Ar-Ge harcamalarının yarısını kazancın tespitinde ilave indirim olarak kullanabilmekteydi. 10 Ağustos 2016 tarihli 2016/9092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bu uygulama değiştirilerek, aşağıda belirtilen göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla oranla en az %20 artış sağlayan Ar-Ge merkezleri, artan harcama tutarının %50’si kadar ek indirim hakkı kazanabilecekti ve bu düzenlemenin 31 Aralık 2023 tarihine dek geçerli olduğu kararlaştırılmıştı.
Belirlenen göstergeler şunlardı:
- Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı,
- Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı,
- Uluslararası destekli proje sayısı,
- Lisansüstü dereceli araştırmacının toplam Ar-Ge personeline oranı,
- Toplam araştırmacının toplam Ar-Ge personeline oranı,
- Yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı.
Ancak bazı kriterlerin ifade biçimi, tasarım merkezlerinin uygulamadaki yeri konusunda tereddütlere yol açmıştı.
10 Ocak 2023 tarihli 32069 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 6652 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2016/9092 sayılı BKK yürülükten kaldırılarak ve yeni düzenlemeler yapılmıştır. 5746 sayılı Kanun’un uygulama süreci 31 Aralık 2028 tarihine kadar uzatılmış, ilave indirimin kapsamı da genişletilmiştir.
Buna göre; gerek Ar-Ge, gerekse tasarım merkezleri için aşağıdaki göstergelerden herhangi birinde %20 ve üzeri artış sağlanması halinde ilave indirim uygulanabilecektir:
- Ar-Ge veya tasarım harcamasının ciro içindeki payı,
- Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı,
- Uluslararası destekli proje sayısı,
- Ar-Ge Merkezlerinde lisansüstü dereceli araştırmacı oranı,
- Tasarım Merkezlerinde lisansüstü dereceli tasarımcı oranı,
- Ar-Ge Merkezlerinde toplam araştırmacı oranı,
- Tasarım Merkezlerinde toplam tasarımcı oranı,
- Yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı.
İlave İndirim Hesaplama Yöntemi
5746 sayılı Kanun kapsamında kurulan ve yukarıda listelenen göstergelerden herhangi birinde %20 artış sağlayan Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, o yıla ilişkin Ar-Ge ve tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının %50’si, 31.12.2028’e kadar ilave indirim konusu yapılabilecektir.
Örnek bir uygulama ile açıklarsak:
- 2023 yılında 20 milyon TL Ar-Ge harcaması yapan bir firma,
- 2024 yılında 36 milyon TL Ar-Ge harcaması yapmışsa,
- Net satışları 2023’de 75 milyon TL, 2024’te 95 milyon TL ise,
- Tescilli patent sayısı 1’den 2’ye çıkmışsa,
- Uluslararası destekli proje sayısı 7’den 8’e yükselmişse.
Bu bilgiler ışığında; ciroya oran ve patent kriterlerinde %20’nin üzerinde artış sağlandığı için, ilave indirim imkanından yararlanılabilecektir. Burada, herhangi bir kriterin sağlanması yeterli olduğundan, çok sayıda kriterin birlikte sağlanması şart değildir.
Özel Durumlar ve Tebliğ Açıklamaları
Ar-Ge ve tasarım harcamalarının “toplam ciro içindeki payı” ve “yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı” kavramları, 6 Seri No’lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği‘nin 5. maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır:
“Bu göstergelerdeki:
- a) Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı; ilgili yılda yapılan Ar-Ge veya tasarım harcamasının, şirketlerin gelir tablosundaki “net satışlarına” oranını,
- b) Ar-Ge sonucu*ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı; Ar-Ge faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen hasılat tutarının, şirketlerin tüm faaliyetlerinden elde ettikleri hasılata oranını
ifade eder.”
Kazancın Yetersiz Kalması Durumunda Yararlanılamayan İlave İndirimlerin Durumu
Şirketin kazancının yetersiz olması sebebiyle ilgili dönemde indirime konu edilemeyen Ar-Ge veya Tasarım indirimi tutarı, sonraki hesap dönemlerine devredilebilmektedir. Bu noktada, devreden Ar-Ge veya Tasarım indirimi tutarının ilave Ar-Ge veya Tasarım indirimi ile beraber değerlendirilmesi gerektiği mütalaa olunmaktadır. Bu noktada, devredilen tutarların, sonraki yıllarda yeniden değerleme oranında artırılması gerektiğini de bilahare hatırlatmak gerekmektedir.
Özelgeler Işığında Uygulama Detayları
-Geçici vergi dönemlerinde ilave Ar-Ge ve Tasarım İndirimi Uygulamasından Faydalanılabilir mi?
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 84098128-125[10-2019/9]- sayı ve 12.03.2024 tarihli özelgesinde, ilave tasarım indirimi ile ilgili Cumhurbaşkanı Kararı’nda belirtilen göstergelerin yıllık olarak dikkate alınması gerektiği, tasarım merkezlerinin Ar-Ge merkezi göstergeleri ile birlikte hesaplamaya dahil edilmesi gerektiği hususu, ilave tasarım indiriminin geçici vergi dönemlerinde uygulanamayacağı görüşü belirtilmiştir.
-Hesaplama kriterlerinde bir önceki yıl kıyaslanacak veri bulunmaması durumunda ilave indirim uygulamasından yararlanılabilir mi?
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 62030549-125[10-2019/98]-E.653313 sayı ve 04.09.2020 tarihli özelgesinde konu ile ilgili olarak, Ar-Ge merkezinin kurulduğu ilk yıl herhangi bir satış olmaması halinde kıyaslanacak bir tutar olmaması nedeniyle izleyen yıl için 2016/9092 sayılı BKK kapsamında ilave indirim imkânından yararlanılamayacağı belirtilmiştir.
-Ar-Ge merkezi kapsamında birden ikiye artırılan tescilli patent sayısı ilave indirimden faydalanmak için yeterli midir?
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 84098128-125[10-2019/3]-E.163405 sayı ve 15.06.2020 tarihli özelgesinde, tescilli patent sayısının birden ikiye çıkartılmasının en az %20 oranında artırma koşulunu yerine getirme kabul edileceği ve BKK kapsamında ilave indirim olarak dikkate alınacağı görüşü beyan edilmiştir.
Sonuç
5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge veya Tasarım Merkezi faaliyetleri yürüten şirketler, standart Ar-Ge ve tasarım indirimlerinin yanı sıra, ilave indirim imkanından da yararlanabilmektedirler. Özellikle, 6652 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında belirtilen kriterlerden herhangi birinde bir önceki yıla göre %20 ve üzeri artış sağlanması durumunda, bu ek avantajdan yararlanılması mümkün olacaktır. Bu da özellikle ciddi vergi yükü ile karşı karşıya kalan şirketler için büyük bir avantajdır.
Şirketinizin vergi istisnalarına ilişkin opsiyonlarını değerlendirirken veya Ar-Ge ile Tasarım faaliyetlerine yönelik yatırım yaparken avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri almak için info@cetinavukatlik.com e-mail adresi üzerinden her zaman Çetin Avukatlık Ofisi ile irtibata geçebilirsiniz.
Ofisimizin konu ile alakalı hizmetlerine ilişkin detaylı bilgi almak için: